Wspólne stanowisko Polskiego Towarzystwa Wakcynologii, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej oraz Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego zaznacza potrzebę podjęcia natychmiastowych działań w kontekście zwiększenia wyszczepialności przeciw grypie.
Dotyczy to głównie osób starszych, poprzez usunięcie przeszkód stojących na drodze ku dostępowi do szczepionek i szczepień.
Jedna z nich to niewystępowanie pełnego finansowania dla wysokodawkowej szczepionki przeciw grypie. To rzeczywista bariera w dostępie do celowanej, najskuteczniejszej ochrony dla osób starszych.
W sezonie 2024/2025, mimo wzrostu zachorowań i niemal 1 tys. zgonów związanych z grypą, gdzie aż 90 proc. z nich obejmowało osoby powyżej 60. roku życia, wyszczepialność wśród seniorów wyniosła jedynie 17,24 proc. Rekomendowany przez Światową Organizację Zdrowia poziom wyszczepialności w grupie seniorów to 75 proc.
Specjaliści Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych (OPZCI) apelują do Ministerstwa Zdrowia o uwzględnienie wszystkich szczepionek na liście darmowych leków dla seniorów 65+, w celu zapewnienia pełnego dostępu do profilaktyki szczepiennej dla pacjentów szczególnie podatnych na powikłania.
Seniorzy to szeroka grupa ryzyka trudnego przechodzenia grypyoraz jej poważnych powikłań, co jest związane z pogorszeniem się funkcji układu odpornościowego w procesie starzenia oraz z współwystępowaniem chorób przewlekłych.
„Układ immunologiczny osób starszych wraz z upływem lat życia starzeje się. Konsekwencją zjawiska immunosenescencji jest słabsza odpowiedź układu odpornościowego na typowe dawki szczepionek stosowane w ogólnej populacji osób dorosłych. Zapewnienie seniorom dostępu do mocniejszych, wysokodawkowych preparatów szczepionek będzie skutkowało dodatkowymi korzyściami zdrowotnymi dla tej grupy wiekowej pacjentów.”– podkreśla na łamach portalu „Nasze Sprawy” prof. dr hab. n. med. Tomasz Targowski, krajowy konsultant ds. geriatrii.
Zgodnie z danymi naukowymi, szczepionka wysokodawkowa przeciw grypie zawiera cztery razy większą zawartość antygenów, co pozwala uzyskać znacznie lepszą odpowiedź immunologiczną u seniorów. Zbadań wynika, że szczepionka ta:
- zmniejsza liczbę przypadków grypy potwierdzonych laboratoryjnie o 24 proc.,
- obniża ryzyko hospitalizacji z powodu grypy lub zapalenia płuc o 64,4 proc.,
- redukuje ogólną śmiertelność nawet o 48,9 proc. w sezonie epidemicznym,
- o prawie 40 proc. skuteczniej redukuje przypadki ciężkiego zapalenia płuc.
Mimo udowodnionych atutów wynikających ze szczepień przeciw grypie, wskaźniki wyszczepialności w Polsce pozostają od wielu lat na alarmująco niskim poziomie i należą do najniższych w Europie.
„Te dane są nie do podważenia. Szczepionka wysokodawkowa to realna poprawa skuteczności – nie tylko w teorii, ale przede wszystkim w praktyce, redukcji hospitalizacji i ratowaniu życia. To nie jest tylko kwestia naukowa, to konkretna korzyść dla tysięcy seniorów” – akcentuje na łamach portalu www.naszesprawy.eu prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.
W Polsce w sezonie 2024/2025 nie wszystkie szczepionki były objęte pełną refundacją dla osób starszych. Szczepionki wysokodawkowejdotyczy jedynie 50 proc. refundacji, co oznacza, że pacjent musi ponieść koszty jej zakupu. Powoduje to zamieszanie informacyjne, ponieważ pacjenci są przekonani, że wszystkie szczepionki przeciw grypie są dla nich bezpłatne, często otrzymują receptę na szczepionkę, którą rekomenduje lekarz, po czym w aptece dowiadują się, że muszą za nią zapłacić i ostatecznie rezygnują z przyjęcia szczepienia.
„Pacjent dostaje od lekarza informację, że najlepszą ochronę zapewni szczepionka HD, ale zaraz potem dowiaduje się, że musi sam za nią zapłacić. W efekcie wielu seniorów, z powodu bariery finansowej, rezygnuje z lepszego zabezpieczenia” – zwraca uwagę na łamach Portalu „Nasze Sprawy” Monika Kaczmarek prezeska Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.
Przedstawiciele Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych od lat apelują o zniesienie barier finansowych w systemie szczepień szczególnie dla seniorów. Aktualnie nasz kraj pozostaje jednym z niewielu państw w Europie, gdzie nie wszystkie szczepionki są w pełni refundowane. „To prosty krok, który znacząco zwiększy dostępność i wyszczepialność, a tym samym zmniejszy liczbę hospitalizacji i zgonów” – wskazuje prof. Adam Antczak.
OPZCI – Ogólnopolski Program Zwalczania Chorób Infekcyjnych oraz społeczności naukowe jednoznacznie wskazują, że rozszerzenie listy refundacyjnej o wszystkie szczepienia zalecane, powinno zadziać się jeszcze przed sezonem 2025/2026.
„Szczepienie przeciw grypie, szczególnie dla osób starszych musi być dostępne dla pacjenta w prosty sposób już na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej. Jeśli senior trafia do przychodni, to powinien móc w trakcie jednej wizyty otrzymać odpowiednio dobrane szczepienie bez konieczności uzyskania recepty, odbioru szczepionki w aptece i kolejnej wizyty w przychodni. Odpowiednie zmiany powinny być wprowadzone przed następnym sezonem infekcyjnym” – podkreśla na łamach portalu www.naszesprawy.eu prof. dr hab. n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej.
W stanowisku pojawia się też ważny apel do decydentów. Eksperci wskazują, że przy starzejącym się społeczeństwie, Polska nie może pozwolić sobie na tak niski poziom wyszczepialności.
W 2050 r. osoby 60+ będą stanowiły ponad 40 proc. populacji Polski. Trzeba już dziś podjąć działania, które ułatwią im dostęp do profilaktyki. „Grypa wciąż bywa lekceważona jako „zwykłe przeziębienie”, ale dla starszych osób może okazać się to śmiertelna choroba. Mamy skuteczną szczepionkę, którą trzeba po prostu udostępnić bez przeszkód” – zauważa prof. dr hab. n. med. Jacek Wysocki, prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii.
Ogólnopolski Program Zwalczania Chorób Infekcyjnych (dawniej Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy) jest inicjatywą społeczną samodzielnych ekspertów medycznych.
Eksperci programu od ponad 10 lat prowadzą w naszym kraju działania edukacyjne oraz wspierają podniesienie poziomów wyszczepialności, zarówno wśród pacjentów z grup ryzyka, jak też w całym społeczeństwie.
Założeniem OPZCI jest to, by wszyscy i wszędzie, bez względu na wiek, mogli w pełni korzystać z dobrodziejstwa szczepień, co przełoży się na lepszy stan zdrowia i kondycję populacji.
Specjaliści chcą zatem skoncentrować uwagę systemu ochrony zdrowia na profilaktyce pierwotnej chorób zakaźnych oraz zapewnieniu powszechnego i równego dostępu do szczepionek i szczepień na każdym poziomie opieki zdrowotnej.
Organizatorem Społecznej Kampanii Informacyjnej powstałej w ramach Programu jest Fundacja Nadzieja dla Zdrowia. Działania kierowane są do środowiska medycznego, opinii publicznej, samorządów oraz do pracodawców.
Przedsięwzięcie spotkało się z poparciem najważniejszych instytucji działających na rzecz poprawy zdrowia publicznego, wielu organizacji zrzeszających lekarzy, pracodawców, związków samorządów i towarzystw medycznych.
Więcej informacji można znaleźć na stronie: www.opzci.pl.
Opracowano na podstawie: https://naszesprawy.eu/rehabilitacja-zdrowie-i-nauka/czy-seniorzy-beda-mieli-dostep-do-najskuteczniejszej-ochrony-przeciw-grypie/.