Autor: Martyna Sergiel
W niedzielny wieczór odbyło się rozdanie Nagrody Literackiej „Nike”. Laureatką została Eliza Kącka za książkę„Wczoraj byłaś zła na zielono”.
Kapituła oraz czytelnicy byli spójni w swych opiniach – ten sam tytuł zwyciężył w plebiscycie czytelników „Gazety Wyborczej”.
„To nauka człowieczeństwa”– brzmiał komentarz umieszczony w laudacji.
– Nagrodziliśmy książkę przygodową,literaturę,która nie odwraca się od czytelnika,a przeciwnie – porywa go i zostawia z przesłaniem trafiającym do serc, krzepiącym serca. Opowieść inicjacyjna o przejściu przez jedno z najtrudniejszych doświadczeń, a zarazem literacki raport z projektu Człowiek. Książka na pograniczu science fiction, bo traktująca o bliskich spotkaniach nie tyle z Obcym, ile z Innym–komentowała cytowana w informacji PAP przewodnicząca Jury Justyna Jaworska, zwracając uwagę, że osoby Inne, osoby w spektrum, mogą najwidoczniej być dla nas przewodnikiem po postmodernistycznych czasach.
– Za esejem Elizy Kąckiej stoi nie tylko prawda doświadczenia, w przypadku autofikcji łatwo bowiem o szantaż emocjonalny, gdy przejmujący jest sam temat. Tu o sukcesie przesądziło najlepsze, co może dać literatura, czyli lekcja komunikacji i człowieczeństwa–mówiła Justyna Jaworska.
– Stoję na tej scenie jako matka – jedna z wielu, która słyszała wielokrotnie niemy krzyk swojego dziecka i swój własny. Myślałam o matkach, które to doświadczenie ze mną podzielają, i również w ich imieniu odbieram tę nagrodę– mówiła wprost ze sceny Eliza Kącka, cytowana w informacji Polskiej Agencji Prasowej.
„Wczoraj byłaś zła na zielono” to literacki zapis doświadczeń autorki z okresu ciąży i wychowania dorosłej już córki w spektrum autyzmu. Jednak słowo „autyzm” nie pada tu ani razu. Już od pierwszych stron narratorka zastrzega, że w tekście będzie unikać przywoływania terminów medycznych: „Nie będę cytować rozpoznań, bo ta książka sprzeciwia się władzy. Również władzy diagnoz. Diagnoza to zasieki ochronne i klincz, poduszka i kaganiec”.
Opowieść Rudej i jej mamy pokazuje, że czasem nawet najbliżsi sobie ludzie muszą nauczyć się żyć z barierą komunikacyjną, pogodzić się z faktem, że zrozumienie nigdy nie będzie pełne i osiągane bez trudności. Ale taka relacja też jest cenna.
„Jej sposób myślenia dał mi dowód istnienia innego świata. Niejednorodnego, żywego, nicującego nasze kategorie. Baśń może być do niego wehikułem. Nie do świata królewien, świniopasów i smoków, jak myślałam w dzieciństwie. Do świata wyzwalającego słowa, pojęcia i rzeczy z reguł oswojonej grawitacji” – snuje historię w swojej książce Eliza Kącka.
Laureatka jest doktorką nauk humanistycznych, krytyczką literacką, autorką książek: „Stanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida” i „Lektura jako spotkanie. Brzozowski – tekst – metoda”.
Nagroda Literacka „Nike” za najlepszą książkę honoruje nietuzinkowych autorów już od 1997 roku. Jej zadaniem jest promowanie polskiej literatury ze szczególnym wskazaniem na powieść.
Autorka nagrodzonej książki otrzymała statuetkę Nike zaprojektowaną przez Gustawa Zemłę oraz nagrodę finansową w wysokości 100 tys. złotych.
Opracowano na podstawie: https://www.pap.pl/aktualnosci/nagroda-literacka-nike-dla-elizy-kackiej-za-ksiazke-wczoraj-bylas-zla-na-zielono.