Przejdź do treści

Powstanie Wielopolskie

Na ulicach Poznania defiluje oddział powstańców wielkopolskich

Dziś, 27 grudnia 2019 r. obchodzimy 101 rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego, jedynego zwycięskiego zrywu niepodległościowego w dziejach Polski.

Pod koniec 1918 r. Polacy wystąpili przeciwko zaborcy w Wielkopolsce. Działalność niepodległościowa w naszym regionie ma swoją historię, sięgającą początków pierwszej wojny światowej.

Już na samym jej początku utworzono w Poznaniu Koło Międzypartyjne. Instytucja ta powstała z inspiracji Narodowej Demokracji. W lipcu 1916 r. organizacja ta przekształciła się w Tajny Międzypartyjny Komitet, a od lipca 1918 r. funkcjonowała jako Centralny Komitet Obywatelski. CKO współpracował z paryskim Komitetem Narodowym Polskim, któremu przewodził Roman Dmowski. Kiedy Rzeszę Niemiecką ogarnęła rewolucja i dnia 9 listopada 1918 r. cesarz Wilhelm II abdykował, Centralny Komitet Obywatelski przystąpił do zdecydowanego działania. Organizacja ta ujawniła się. Jej agendy rozpoczęły tworzenie na terenie Wielkopolski rad ludowych. Następnie Centralny Komitet Obywatelski przekształcił się w Naczelną Radę Ludową. Wielkopolanie stopniowo rozpoczęli przejmowanie pruskich instytucji samorządowych i administracji lokalnej.

Dwa miesiące później, 27 grudnia 1918 r. w atmosferze podniecenia, wywołanej przybyciem do stolicy Wielkopolski Ignacego Jana Paderewskiego wybuchło w naszym regionie powstanie przeciwko zaborcom. Jego błyskawiczne sukcesy sprawiły, że tę wywołaną przez polskich radykałów akcję zbrojną, poparła do tej pory działająca zachowawczo Naczelna Rada Ludowa. Do połowy stycznia 1919 r. wypchnięto Niemców z Wielkopolski i części Kujaw. Rządy na wyzwolonych ziemiach objął Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, kierowany przez Wojciecha Korfantego, Władysława Seydę i księdza Stanisława Adamskiego.

Przeciwko powstańcom ruszyła niemiecka kontrofensywa. Dzielnie stawiła jej czoło dowodzona przez generała Józefa Dowbora-Muśnickiego armia wielkopolska. 16 lutego 1919 r. w Trewirze podpisano rozjem Ententy z Niemcami, który rozciągnięto także na front wielkopolski. 28 czerwca 1919 r. w kończącym pierwszą wojnę światową traktacie wersalskim Wielkopolskę, dzięki mężnym powstańcom, przyznano Polsce.

Chwała bohaterom !!!