28 czerwca br. – to z tą datą firmy z branży e-commerce, transportu, telekomunikacji, bankowości i mediów są zobowiązane dostosować swoje produkty i usługi do potrzeb osób z niepełnosprawnością.
Najważniejszą cechą, której od teraz należy pilnować jest to, by informacje na etykietach, w aplikacjach czy bankomatach były wystarczająco czytelne.
Wszystko dlatego, że 28 czerwca 2025 r. weszły w życie przepisy Polskiego Aktu o Dostępności, czyli ustawy z 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze.
Nowe przepisy mają za zadanie wdrożyć unijną dyrektywę – Europejski Akt o Dostępności.
Wymagania obejmują przedsiębiorców – producentów, importerów, dystrybutorów i usługodawców oferujących produkty i usługi, takie jak strony internetowe, platformy sprzedażowe, aplikacje zakupowe, czytniki książek elektronicznych, usługi telekomunikacyjne, transportu drogowego, lotniczego, kolejowego i wodnego, a także usługi bankowości detalicznej.
Do potrzeb osób z niepełnosprawnościami muszą być dostosowane komputery i ich systemy operacyjne, terminale płatnicze, bankomaty, automaty biletowe i do odprawy, czytniki e-booków, smartfony, laptopy czy tablety. Obowiązek ten nie dotyczy mikroprzedsiębiorstw.
Zgodnie z ustawą i informacjami na stronie www.niepelnosprawni.pl dostępny produkt to taki, którego instrukcje, etykiety czy ostrzeżenia – są przekazywane w sposób jasny, czytelny, z wykorzystaniem więcej niż jednego kanału sensorycznego.
Przedsiębiorcy muszą więc udostępniać treści w taki sposób, aby mogły być one odczytywane zarówno wzrokowo, jak i słuchowo. Wymagane jest także użycie odpowiednich rozmiarów i kroju czcionki, kontrastu oraz odstępów między literami i wierszami. Wymogi dostępności dotyczą też samego produktu, w tym jego interfejsu.
Analogiczne wymagania odnoszą się również do usług. Informacje o nich muszą być dostępne w formie papierowej lub elektronicznej; przekaz powinien być realizowany z wykorzystaniem więcej niż jednego kanału sensorycznego oraz w sposób jasny, przejrzysty i możliwy do odczytania – też przez osoby posługujące się alternatywnymi formami komunikacji.
Każdy może zgłosić naruszenie nowych przepisów do Prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), który po otrzymaniu skargi może podjąć kroki samodzielnie lub przekazać sprawę do odpowiedniego organu nadzoru rynku – między innymi: prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, ministra właściwego ds. informatyzacji (funkcję tę pełni obecnie Krzysztof Gawkowski), prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, wojewódzkiego inspektora transportu drogowego, Rzecznika Finansowego.
Jeśli PFRON lub inna jednostka podczas kontroli stwierdzi, że produkt lub usługa nie spełniają wymagań dostępności, przedsiębiorca zostanie wezwany do zapewnienia zgodności lub wycofania produktu z rynku. Będzie miał na to do 120 dni.
W przypadku braku działań naprawczych może zapaść decyzja o wycofaniu produktu z rynku na stałe lub zakazie dalszego świadczenia usługi. Jeśli brak dostępności stwarza zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa konsumentów, przedsiębiorca ma obowiązek ich o tym powiadomić.
Za niespełnienie wymogów dostępności mogą zostać nałożone kary finansowe. Ich wysokość ustala PFRON lub właściwy organ nadzoru rynku, biorąc pod uwagę stopień naruszenia, jego zakres oraz liczbę poszkodowanych. Kara nie może przekroczyć 10-krotności przeciętnego wynagrodzenia ani 10 proc. rocznego obrotu firmy.
Nowe przepisy przewidują również opcję bezpośredniego egzekwowania dostępności od przedsiębiorcy przez klienta, a także dochodzenie swoich praw na drodze sądowej lub w ramach mediacji czy arbitrażu.
Akt o Dostępności reguluje wspólne dla państw członkowskich Unii Europejskiej wymogi dostępności dla najpowszechniejszych produktów i usług wykorzystywanych przez obywateli w życiu codziennym.
Jak wskazało na swojej stronie Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, przepisy polskiej ustawy, która wchodzi w życie 28 czerwca br., to kamień milowy na drodze do budowania dostępnego, niewykluczającego społeczeństwa obywatelskiego.
Zadaniem dokumentu jest wspieranie działań rządu, służących poprawie codziennego życia osób z niepełnosprawnościami. Chodzi o takie udogodnienia, które zapewnią im swobodne, samodzielne i niezależne korzystanie z miejsc oraz przestrzeni publicznych czy też ułatwiają dostęp do dóbr i usług.
Opracowano na podstawie: https://niepelnosprawni.pl/informacje/od-soboty-firmy-musza-informowac-o-produktach-i-uslugach-w-sposob-zrozumialy-dla-wszystkich.