Autorka: Martyna Sergiel
Rak płuca to jedno z najbardziej poważnych wyzwań onkologicznych zarówno w naszym kraju jak i w skali globu.
Choroba ta jest najczęstszą przyczyną zgonów z racji nowotworów złośliwych, a liczba zachorowań rośnie z roku na rok.
Pomimo faktu, że w Polsce funkcjonuje szeroki program lekowy, dotyczący zarówno chemioterapii, jak i terapii nowocześniejszych – ukierunkowanych molekularnie oraz immunoterapii bądź immunochemioterapii – to jest jeszcze wiele do zrobienia zarówno w rozumieniu poprawy procesu diagnostycznego, jak i dostępu do kolejnych, innowacyjnych rozwiązań medycyny.
– W gronie pacjentów, których potrzeby terapeutyczne nadal wymagają zauważenia są między innymi osoby starsze z zaawansowanym niedrobnokomórkowym rakiem płuca (NDRP). Często pojawiają się u nich przeciwwskazania do dwulekowej chemioterapii opartej na pochodnych platyny – podkreśla Aleksandra Wilk dyrektor Sekcji Raka Płuca Fundacji To się Leczy. Brak refundowanego, skutecznego i bezpiecznego leczenia oznacza dla tej grupy pacjentów gorsze rokowania.
Rak płuca to w naszym kraju jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów złośliwych i jednocześnie najczęstsza przyczyna zgonów z powodu chorób onkologicznych zarówno wśród mężczyzn jak i kobiet – co odzwierciedla również światową tendencję.
Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że liczba zachorowań na raka płuca wynosi około 22 tys. rocznie, a prognozy na 2025 rok przewidują zwiększenie się tych przypadków aż do 23,5 tys.
Około 80 proc. stanowią chorzy z niedrobnokomórkowym rakiem płuca, z czego aż 76 proc. to pacjenci na zaawansowanym etapie choroby. Znaczna część chorych to osoby powyżej 65. roku życia, obciążone innymi chorobami przewlekłymi, takimi jak niewydolność serca, cukrzyca, POChP czy choroby nerek. Osłabiona sprawność fizyczna oraz wysoka wrażliwość na toksyczność chemioterapii sprawiają, że wielu z nich nie może otrzymać typowego leczenia.
W tej grupie pacjentów najczęściej stosuje się obecnie leczenie w postaci jednolekowej chemioterapii.
– Skuteczność takiego leczenia jest ograniczona, gdyż działania niepożądane chemioterapii mogą być bardzo wymagające dla pacjenta – co silnie wpływa na obniżoną jakość życia i niekorzystne prognozy na przyszłość. Tymczasem wiek nie powinien decydować o kwalifikacji do leczenia – ta populacja powinna być objęta szczególną troską systemu ochrony zdrowia – zwraca uwagę Aleksandra Wilk dyrektor Sekcji Raka Płuca Fundacji To się Leczy.
– Immunoterapia od kilku lat stanowi cenny sposób leczenia chorych z zaawansowanym niedrobnokomórkowym rakiem płuca.
U części pacjentów pozwala ona na uzyskanie długotrwałej kontroli nad chorobą. Profil bezpieczeństwa immunoterapii jest inny, aniżeli chemioterapii. Generalnie odnosi się to do niższego – w przypadku immunoterapii – ryzyka zaostrzenia współistniejącej przewlekłej niewydolności nerek czy innych problemów układu sercowo-naczyniowego.
– Szczególną grupę pacjentów stanowią chorzy w starszym wieku. Dane pokazują, że osoby powyżej 70 roku życia to około 50 proc. wszystkich zmagających się z rakiem płuca. Zarazem jest to niezwykle zróżnicowana grupa pacjentów – u części chorych obserwuje się zespół kruchości, zaburzenia poznawcze, a także ograniczoną funkcję organów. Kwalifikacja do leczenia starszych chorych powinna uwzględniać te odmienności – zwraca uwagę dr hab n.med. Magdalena Knetki – Wróblewska, przewodnicząca Sekcji Onkogeriatrii Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej.
– W 2023 dostępne były wyniki badania IPSOS, które było dedykowane między innymi, chorym powyżej 70 roku życia w bardzo dobrym stanie ogólnym z istotnymi chorobami współistniejącymi lub przeciwwskazaniami do chemioterapii z zastosowaniem pochodnych platyny.
Chorzy byli zakwalifikowani do leczenia niezależnie od statusu PD-L1 na komórkach nowotworowych. Po około dwóch latach obserwacji zauważono, że odsetek żyjących pacjentów leczonych atezolizumabem w zestawieniu ze standardową chemioterapią jednolekową był niemal dwukrotnie wyższy – akcentuje onkolog.
Aktualnie w Polsce leczenie atezolizumabem (i innymi lekami z tej grupy) u chorych z ekspresją PD-L1 poniżej 50 proc. jest możliwe jedynie w skojarzeniu z chemioterapią. Poszerzenie wskazań również do monoterapii w przypadku przeciwwskazań do chemioterapii pozwoliłoby na personalizację podejścia. Dodatkową zaletą atezolizumabu jest możliwość podania go w krótkiej iniekcji podskórnej, co ma ogromne znaczenie u pacjentów starszych z trudnym dostępem dożylnym – dodaje.
Aktualnie atezolizumab w formie podskórnej uzyskał już w Polsce refundację.
W opinii Aleksandry Wilk seniorzy powinni być pod szczególną ochroną systemu opieki zdrowotnej.
– To wciąż czyiś mąż, żona, rodzic, dziadek, babcia, brat czy siostra, którzy przez całe swoje życie pracowali i odkładali składki zdrowotne. Każdy pacjent powinien mieć dostęp do opieki medycznej i bezpiecznego leczenia, które da mu szansę nie tylko na wydłużenie życia, poprawę jego jakości, ale też przywrócenie godności leczenia – podkreśla na łamach portalu www.naszesprawy.eu Aleksandra Wilk.
– Przy okazji Światowego Dnia Raka Płuca warto zwrócić uwagę na to, że wyniki leczenia raka płuca w Polsce mają szansę ulec poprawie. Program lekowy uwzględnia coraz więcej nowoczesnych terapii – zarówno dla chorych leczonych chirurgicznie, chorych poddawanych radiochemioterapii, jak i chorych kwalifikowanych do leczenia z powodu raka płuca w stadium uogólnionym. U części pacjentów, nawet tych z zaawansowanym rakiem płuca możliwe jest skuteczne leczenie przez dłuższy czas. Poprawy wymaga jednak koordynacja procesu diagnostyczno-terapeutycznego i skrócenie ścieżki chorych w Polsce. Warto też podkreślić, że wczesne wykrycie raka płuca zwiększa szansę na wyleczenie, dlatego prowadzone są programy wczesnego wykrywania raka płuca, wykorzystujące niskodawkową tomografię komputerową – mówi na podsumowanie na łamach portalu www.naszesprawy.eu doktor Magdalena Knetki-Wróblewska.
Opracowano na podstawie: https://naszesprawy.eu/rehabilitacja-zdrowie-i-nauka/1-sierpnia-swiatowy-dzien-raka-pluca-w-obliczu-wyzwan-i-z-nadzieja-na-lepsze-jutro/.