Autor: Martyna Sergiel
9 września br. w Sejmie miało miejsce spotkanie Komisji Polityki Senioralnej dedykowane chorobom neurodegeneracyjnym, które są nie lada wyzwaniem w starzejącym się społeczeństwie.
Jak podali do wiadomości przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia, trwają właśnie prace nad nowymi rozwiązaniami adresowanymi do tej grupy pacjentów. Istotnym punktem dyskusji było omówienie sytuacji osób mierzących się z chorobą Alzheimera. Dzięki dużym postępom dziejącym się na tym polu istnieje realna szansa na poprawę warunków i skuteczności leczenia w przyszłości.
Dzięki wiedzy czerpanej z projektu PolSenior2 „Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem”, mamy świadomość, że co szósta osoba w wieku 60 lat i więcej (16,8%) prezentuje deficyt poznawczy w stopniu nasuwającym skojarzenie z otępieniem.
Objawy tej dolegliwości występują u 15,8% osób w tej grupie wiekowej, przy czym w większości przypadków jest to otępienie w stopniu lekkim (11,6%). Otępienie o nasileniu umiarkowanym i ciężkim stanowi odpowiednio 2,8% i 1,4% przypadków.
Spotkano się również z wyraźnym narastaniem częstości podejrzenia otępienia – od 12,2% w najmłodszej grupie wieku (60-64 lata) aż do ponad połowy populacji osób w wieku 90 i więcej lat.
Choroba Alzheimera to wzrastające wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej oraz polityki społecznej – koszty leczenia i opieki nad chorym z otępieniem mnożą się bardzo wyraźnie wraz z postępem choroby, a wydatki te należą obecnie do jednych z największych (po nowotworach, chorobach sercowo-naczyniowych oraz udarach mózgu).
Temat ten był na tapecie Komisji Polityki Senioralnej w trakcie zorganizowanego 9 września br. posiedzenia poświęconego chorobom neurodegeneracyjnym wśród seniorów, w tym chorobie Alzheimera. W trakcie spotkania omówiono kwestie związane z diagnostyką, dostępnymi środkami terapeutycznymi i opieką (także wytchnieniową). W sposób szczególny podkreślano znaczenie wykrywania chorób na jak najwcześniejszym etapie, gdyż dzięki szybkiemu rozpoczęciu leczenia postęp choroby może zostać zminimalizowany.
Reprezentanci Ministerstwa Zdrowia mówili o działaniach mających za zadanie zapewnienie wsparcia osobom zmagającym się z problemami neurodegeneracyjnymi. Są one ujęte w programach strategicznych o szerokim zakresie, czego przykładem jest „Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność”, przyjęta i realizowana od 2018 r. Aktualnie resort pracuje nad przygotowaniem dokumentu strategicznego „Krajowego Programu Działań Wobec Chorób Otępiennych”, który będzie kierowany do tego grona pacjentów. Projekt znajduje się na etapie konsultacji społecznych.
– Dokument przede wszystkim dotyczy podniesienia świadomości społecznej na temat chorób neurodegeneracyjnych, w tym Alzheimera. Głównym założeniem jest profilaktyka tych chorób, czyli przekazanie informacji na temat przyczyn zachorowań i edukacja o przebiegu choroby oraz sposobach pracy z osobami się z nią zmagającymi– mówi na łamach portalu www.biotechnologia.pl Dagmara Korbasińska-Chwedczuk, dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia.
Choroby neurodegeneracyjne to wyzwanie zarówno dla systemu ochrony zdrowia, jak i pacjentów, ich rodzin i opiekunów, jednak wiele wskazuje na to, że w ostatnim roku w tej dziedzinie dokonał się postęp, dzięki któremu sytuacja pacjentów może ulec polepszeniu.
– Oczywiście pojawia się tutaj kwestia wsparcia wczesnej diagnostyki. Jesteśmy w takiej sytuacji, że mamy w ciągu ostatniego roku rewolucję w zakresie leczenia chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera. Przez wiele lat mówiliśmy, że jest to choroba, co do której są problemy zarówno z wykryciem, jak i pomocą terapeutyczną. Aktualnie mamy pierwszą wiadomość o skuteczności pewnych działań. To się łączy z kwestią leczenia, opieki i wsparcia dla osób chorych i ich opiekunów. To, że mamy pewne przesłanki, że uda nam się farmakologicznie objąć opieką chorego, to nie znaczy, że nie będziemy mieć problemu wsparcia osób z tymi schorzeniami. Skuteczność leczenia zależy też od momentu jego wdrożenia i stopnia zaawansowania problemu – dodaje na cytowanym portalu DagmaraKorbasińska-Chwedczuk.
Według informacji przekazanych przez Ministerstwo Zdrowia Europejska Agencja Leków jakiś czas temu wyraziła zgodę na dopuszczenie do obrotu nowej terapii we wczesnej postaci Alzheimera, która może spowalniać rozwój choroby.
– Czym jest choroba Alzheimera? Choroba Alzheimera dlatego jest najgorszą z chorób, bo polega na tym, że wyłącza się właściwą część mózgu z jej funkcjonowania. […] Naszym zadaniem jest zrobić tak, aby jak największa część mózgu nie została zniszczona, a żeby to zrobić, musimy szybko chorobę rozpoznać – tłumaczy prof. Alicja Chybicka, zastępca przewodniczącej Komisji Polityki Senioralnej.
Jak zauważa Zbigniew Tomczak na łamach portalu www.biotechnologia.pl prezes Polskiego Stowarzyszenia Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera, sytuacja pacjentów zmagających się z tą chorobą w Polsce odbiega od standardów w innych krajach Europy. Niezbędne jest rozpoczęcie działań, które wyrównają dostęp do diagnostyki i leczenia.
Jednym z nich jest utworzenie systemu wczesnego wykrywania choroby.
– W Unii Europejskiej Polska została osamotniona, ponieważ tylko u nas nie ma tzw. Planu Alzheimerowskiego. Inni już mają trzecie albo czwarte wydanie tego planu. Musimy mieć system wczesnego wykrywania tej choroby. Zgodnie z raportem „Nature” w 2040 r. demencja w Polsce będzie drugą co do częstotliwości występowania przyczyną śmierci, odpowiadając za 10,6% śmierci ogółem. To tak, żebyśmy wiedzieli, gdzie i do czego dążymy. W związku z zatwierdzeniem przez EMA leku lecanemab w leczeniu wczesnej postaci choroby Alzheimera – powtarzam wczesnej postaci – musimy mieć system wczesnego wykrywania tej choroby. […] A dlaczego o tym mówię? Bo już dzisiaj powinniśmy przygotowywać system ochrony zdrowia do tego, żebyśmy mieli bazę danych pacjentów na bardzo wczesnym etapie choroby i z pewnym genem, dla których ten lek jest dedykowany – wskazuje w wypowiedzi dla www.biotechnologia.pl Zbigniew Tomczak.
W czerwcu 2025 r. opublikowano projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie „Krajowego Programu Działań wobec Chorób Otępiennych na lata 2025-2030” identyfikujący działania, które powinny zostać podjęte w najbliższych latach przez instytucje publiczne w celu wsparcia osób chorych oraz ich bliskich i poprawy jakości życia tych osób – jednym z głównych priorytetów jest wsparcie wczesnej diagnostyki osób z podejrzeniem występowania zaburzeń otępiennych, w tym ewentualne zaimplementowanie do systemu nowych metod i sposobów diagnostyki, wdrożenie narzędzi zwiększających wykrywalność zaburzeń otępiennych na wczesnym etapie oraz określenie ich pochodzenia.
Opracowano na podstawie: https://biotechnologia.pl/informacje?tag=starzenie%20si%C4%99%20spo%C5%82ecze%C5%84stwa.